Deskribapena: Atleta transgeneroek Parisko hurrengo olinpiadetan parte hartu izanak eztabaida bizia sortu du kirol-komunitatean eta komunitate feministan, eta emakumeen kiroleko lehiaren zuzentasunari eta osotasunari buruzko kezkak planteatu ditu. Lia Thomasen kasuak, Pennsylvaniako Unibertsitatean markak hautsi dituen igerilari transgeneroak, are gehiago bizitu du eztabaida hori. Transgeneroei beren genero-identitatearen arabera kategoriatan lehiatzeko aukera ematen dien trans legea kritikatu du mugimendu feministak. Horrek kirolean emakumeentzat "ondorio larriak" izan ditzakeela argudiatzen da, genero-berdintasunean hainbat hamarkadatan egindako aurrerapenak ahulduz. Trans pertsonek kirolean genero-identitatearen arabera parte hartzeko duten eskubidea onartzen bada ere, bidezko kezkak daude emakumezko atleten bidezko lehiarako eta segurtasunerako inplikazioei buruz. Mahai-inguru honetan, gai horiek aztertuko dira, trans pertsonak kirolean sartzearen eta emakume atleten eskubideak eta aukerak babestearen arteko oreka bilatzeko.

Deskribapena: “Esan liteke mugarik ez dagoela — ez eta hitzik ere deskribatzeko — Gazan gure begien aurrean agerian geratzen ari diren izugarrikeriak. Urriaren hasieratik 100.000 pertsona baino gehiago hil edo zauritu dituzte. Utzidazue errepikatzen: gutxi gorabehera, 20 haur, emakume eta gizonetatik bat, hilda edo zaurituta dago. Gutxienez 17.000 haur umezurtz geratu dira edo familietatik banandu dituzte; beste askok, berriz, trauma fisikoa eta emozionala bizitza osoan eraginen dizkieten orbainak jasan dituzte. Gaur egun, hildakoen guztirako kopurua 30.000 pertsonatatik gaindi dago. Eta hamarnaka mila pertsona desagertu dira. Horietako asko beren etxeetako hondakinen azpian lurperatuta geratu direla uste da. Hau sarraskia da." Hitz horiekin mintzatu da berriki Volker Türk, Giza Eskubideen aldeko Nazio Batuen Goi Komisarioa, Gazako egungo egoeraz. Nahiz eta NBEko Nazioarteko Justizia Auzitegiak urtarrilean Israeli Gazan genozidioa saihesteko litezkeen neurri guztiak hartzeko agindu zion, egoerak okerrera baino ez du egin Mendebaldea itxurazko pasibotasunean delarik. Mahai inguru honetan, Gazako egungo egoera jorratuko da ikuspegi soziologiko, humanitario eta juridikotik. Krisi honek ezbaian jarri ditu giza eskubideen defentsaren munduko arkitekturaren oinarriak.

Deskribapena: Zerga-politika, politika monetarioarekin batera, kudeaketa makroekonomikoko tresna garaikide handienetako bat da. Azken lau hamarkadetan, ordea, inflazioaren aurkako borrokari emandako lehentasunak murriztu egin du zerga-palankaren maniobra-marjina. Hori argi eta garbi ikusten da botere politikotik independenteak diren banku zentralak dituzten herrialde eta eskualdeetan. Europar Batasunean, diziplina fiskal hori dagoeneko jasota dago “Funtzionamenduari buruzko Tratatuan”, eta, zehatzago, "Egonkortasun eta Hazkunderako Ituna"-n (IHP), muga argiekin defizit eta zor publikoaren mailetan, eta muga horiek bete ezean herrialdeek bete beharreko protokoloekin. Izan ere, IHP horretatik abiatuta, 2008tik austeritate-neurri handiak diseinatu eta ezarri zitzaizkien herrialde kide batzuei (Espainia barne). Azken urteotan, ordea, austeritate-politiken ondorio negatiboek, ohiko moneta-politiken agortzeak, geldialdiaren sintomek eta, amaitzeko, COVIDaren krisiak IHPren arauak bertan behera uztea ekarri dute. IHP 2024an berraktibatzea aurreikusten da; bitartean, ordea, itun horren egokitasunari buruzko eztabaida hasi da, diziplina fiskala arautzen duten irizpideei, krisi-kasuetako malgutasun-mailari, edo edozein desbideratzeren aurrean ezarritako doikuntza-epeei eragiten dieten erreforma-proposamenekin. Mahai-inguru honen helburua eztabaida eta hausnarketa bateratua bultzatzea da, zerga-politikak tresna makroekonomiko gisa duen rola, defizitari eta zorrari mugak ezartzearen komenigarritasuna eta Europar Batasuneko kideei diziplina-arau komunen diseinuari buruz.

Deskribapena: "Denok aske jaiotzen gara", horrela hasten da duintasunari, berdintasunaren edertasunari, mugarik gabeko errespetuari, askotariko mundu bati egindako kantua. Artikulu bakoitzean, konpromiso bat inor ahaztua ez den mundu batean, non izaki bakoitza baloratua den. Bizitzarako, askatasunerako, segurtasunerako eskubidea, zoritxarrik gabe, adierazteko, sinesteko, maitatzeko, amesteko, bilatzeko, aurkitzeko eskubidea. Euskal Herriko Unibertsitatetik espero dugu egun hartako argiak gure ekintza guztietan irautea, eta eskubideek, beti, gure ekintzak argitzea. 75 urte. Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalaren aparteko dokumentu baten urteurrena. Bere ondarea, gure eskuetan.

Deskribapena: Elkarrekin hitz egingo dugu heriotzaz? Nire eskua eskainiko dizut, lagun gaitzazu. Denok igaroko dugun prozesura hurbilduko gara, guztiok biziko dugun prozesura. Agian, partekatuz gero, zorabioa joango da pixka bat. Agian, lagunduta sentitzen bagara, beldurra pixka bat joango zaigu. Agian, pixka bat gehiago ezagututa, hobeto lagun dezakegu hitzen bidez, isiltasunaren, besarkadaren, begiradaren, entzutearen eta errespetuaren bidez. EHUguneko eztabaida-gune ireki berri honetan, elkarrekin hitz egingo dugu, elkarrekin hausnartuko dugu heriotza-prozesuaz, autonomia pertsonalaz, laguntzaz, doluaz, suizidioaz, eta, batez ere, beldurraz, maitasunaz, besarkadaz, isiltasunaz, hitzaz, partekatzeaz hitz egingo dugu. Beldurrik gabe, zalantzarik gabe, geure prozesuaren partaide sentitzeko, inoren prozesuan laguntzeko. Mahai inguruan, Inés Soria Encarnación Bilboko Lehen Auzialdiko 2 zenbakiko Epaitegiko epaileak moderatuko du, eta honako hauek hartuko dute parte: Izaskun Andonegi Goikoetxea, Bidegineko, Gipuzkoako gaixotasun larri aurreratu eta doluan laguntzeko elkarteko presidentea; Alvaro Iruin Sanz, Osakidetzako osasun mentaleko sareko zuzendaria; eta Ane Fadrique Blanco, Irungo Lehen Auzialdiko eta Instrukzioko 4 zenbakiko Epaitegiko epailea.

Deskribapena: CoARA, Ikerketaren Ebaluazioaren Aurrerapenerako Koalizioa, ikerketa zientifikoaren ebaluazioa erreformatu nahi duen ekimen europarra da. CoARAk ebaluazio-sistemak ezartzearen alde egiten du, argitalpenen eta aipamenen kopuru hutsarekin lotutako metriken mendekotasuna murrizteko, alderdi kualitatiboak eta ezagutzaren eta gizartearen aurrerabideari egindako ekarpen erreala kontuan hartuta. Joan den uztailean, Espainiako Unibertsitate Sistemak konpromisoa hartu zuen CoARArekin ebaluazioa erreformatzeko, National Chapter Spain delakoaren bidez. UPV/EHUn, aukera hau baliatu nahi dugu ikerketaren ebaluazio-sistemari buruz hausnartzeko eta nazioarteko gainerako ikertzaile-komunitatearen ildotik hobetzeko proposamenak egiteko, ikerketa eta berrikuntza bikaintasunean eta eragin akademiko eta sozialean hazten jarrai dezaten. Mahai-inguruan, David Hoyos UPV/EHUko Konpromiso eta Eragin Sozialeko zuzendariak moderatuko du, eta honako hauek parte hartuko dute: Pastora Martínez, Universitat Oberta de Catalunyako (UOC) nazioarteko ekintzarako komisionatua; Senena Corbalán, Murtziako Unibertsitateko ikerketako errektoreordea; Alvaro Arrizabalaga, UPV/EHUko ikerketa laguntzarako zuzendaria; Isidro F Aguillo, CSICeko Ondasun eta Politika Publikoen Institutuko Zibermetria Laborategiko arduraduna; eta Alicia Alonso, EHUko katedraduna eta Espainiako Zientzia Elkarteen Konfederazioko presidenteordea.

Deskribapena: Adimen artifiziala azken urteotako gairik gorienetakoa izan da, eta eztabaida handia piztu du gizarteko arlo guztietan. Industria eta teknologiatik hasi eta hezkuntza eta etikaraino, adimen artifizialak aldatu egin du munduarekin eta geure buruarekin elkarreragiteko modua. Gaur egun, adimen artifizialaren esparruan iraultza berri bat ikusten ari gara, ordenagailuek prozesatzeko geroz eta ahalmen handiagoak dituztelako, datu-multzo handien eskuragarritasuna hedatzen ari delako eta ikasketa automatikoko algoritmoetan aurrerapen handiak egiten ari direlako. Berrikuntza-olatu horrek lurralde berrietara eraman du adimen artifiziala, eta teknologiari eta horrek gure bizitzetan duen eraginari buruz pentsatzen dugun modua eraldatzen ari da. Jakina, edozein teknologia berrirekin sortzen da balizko inplikazioei buruzko eztabaida. Nola eragingo dio adimen artifizialak ekonomiari, hezkuntzari edo gure bizimoduari? Zer aukera eta erronka ekarriko ditu berekin? Nola ziurta dezakegu adimen artifiziala modu arduratsu eta etikoan erabiltzen dela?Hauek dira adimen artifizialaren iraultza berriari buruzko mahai-inguru honetan landuko diren galderetako batzuk. Adimen artifizialaren, etikaren eta hezkuntzaren arloko aditu garrantzitsuak gonbidatu ditugu teknologia horren inplikazioei buruz eztabaidatzeko eta gogoeta egiteko, eta teknologia horren potentziala nola aprobetxa dezakegun aztertzeko. Aldi berean, aurkezten dituen erronkei helduko diegu. Parte hartu gurekin eztabaida zirraragarri honetan!

Deskribapena: Oinarrizko errenta pertsona bakoitzak jasotzen duen errenta indibidual, baldintzarik gabekoa eta unibertsala da, norekin bizi den, bere diru-sarrerak eta ondarea alde batera utzita, eta inolako baldintzarik bete beharrik gabe. Helburu nagusia pobreziari amaiera ematea da. Eta horri lotuta, gutxieneko nahikotasun ekonomikoa bermatzea, bizitza-proiektuei askatasun eta autonomia handiagoz ekiteko. Jardunaldi honek oinarrizko errentaren inguruko eztabaida piztu nahi du Kataluniako adibidearen bidez, Kataluniako oinarrizko errenta unibertsalaren proiektuaren arrazoi, proposamen eta helburuetara hurbilduko gaituena.

Deskribapena: Desberdintasuna gizarte- eta ekonomia-arazo bat da, eta hainbat hamarkadatan eztabaidatu da. Zerga-sistemak errenta-desberdintasuna murrizteko zeregin garrantzitsua izan dezakeen arren, badirudi ez dela gai gure gizartean aberatsen eta pobreen artean gero eta handiagoa den tartea murrizteko. Zergek funtsezko zerbitzu publikoak finantzatzeko aukera ematen dute, hala nola hezkuntza eta osasuna, baina aberastasuna birbanatzeko ere erabil daitezke. Sistema fiskalak aberatsek zerga gehiago ordaintzea eta pobreek gutxiago ordaintzea eragin dezake, eta horrek aberatsen eta pobreen arteko aldea murrizten lagun dezake. Hala ere, zerga-erreformek eztabaida sozial eta politiko sutsuak sortzen dituzte: zergak oztopo al dira hazkunde ekonomikorako eta enplegua sortzeko? Diru-sarrerak transferitzeko programen bidez aberastasuna birbanatzeak lana eta ekintzailetza indargabetzen al ditu? Egungo zerga-sistemak laguntzen al du desberdintasuna murrizten? Zer eragin izan dezakete birbanatze-neurriek ekonomian oro har? Mahai-inguru honen helburua da zerga-sistemaren zereginari buruzko eztabaida eta hausnarketa bateratua bultzatzea, gure gizartean gero eta handiagoa den errenta-desberdintasuna murrizteko, zerga-politiken abantailak eta desabantailak aztertzea eta Estatuaren beharrak gizarte-ekitatearekin eta justizia ekonomikoarekin nola oreka daitezkeen aztertzea.