2024, austeritatera bueltan? Zorpublikoa, egonkortasuna eta hazkundea Europan
ekonoGune #3 Mahai-ingurua
Zerga-politika, politika monetarioarekin batera, kudeaketa makroekonomikoko tresna garaikide handienetako bat da. Azken lau hamarkadetan, ordea, inflazioaren aurkako borrokari emandako lehentasunak murriztu egin du zerga-palankaren maniobra-marjina. Hori argi eta garbi ikusten da botere politikotik independenteak diren banku zentralak dituzten herrialde eta eskualdeetan. Europar Batasunean, diziplina fiskal hori dagoeneko jasota dago “Funtzionamenduari buruzko Tratatuan”, eta, zehatzago, "Egonkortasun eta Hazkunderako Ituna"-n (IHP), muga argiekin defizit eta zor publikoaren mailetan, eta muga horiek bete ezean herrialdeek bete beharreko protokoloekin. Izan ere, IHP horretatik abiatuta, 2008tik austeritate-neurri handiak diseinatu eta ezarri zitzaizkien herrialde kide batzuei (Espainia barne). Azken urteotan, ordea, austeritate-politiken ondorio negatiboek, ohiko moneta-politiken agortzeak, geldialdiaren sintomek eta, amaitzeko, COVIDaren krisiak IHPren arauak bertan behera uztea ekarri dute. IHP 2024an berraktibatzea aurreikusten da; bitartean, ordea, itun horren egokitasunari buruzko eztabaida hasi da, diziplina fiskala arautzen duten irizpideei, krisi-kasuetako malgutasun-mailari, edo edozein desbideratzeren aurrean ezarritako doikuntza-epeei eragiten dieten erreforma-proposamenekin. Mahai-inguru honen helburua eztabaida eta hausnarketa bateratua bultzatzea da, zerga-politikak tresna makroekonomiko gisa duen rola, defizitari eta zorrari mugak ezartzearen komenigarritasuna eta Europar Batasuneko kideei diziplina-arau komunen diseinuari buruz.